Pamięć ejdetyczna jest to zdolność zapamiętywania obrazów, obiektów czy też nawet skomplikowanych wzorów i odtworzenia ich z dużą dokładnością jeżeli chodzi o szczegóły. Występuje ona o wiele częściej u dzieci – ok. 8% w wieku 7-12 lat. Dzieci prawdopodobnie zapamiętują na pewien krótki okres obrazy bardzo szczegółowo i potrafią je następnie odtworzyć z pamięci. Niestety zdolność ta znika wraz z wiekiem i wśród dorosłych posiada ją już tylko około 0,1% populacji.
Nazywana jest także pamięcią fotograficzną, choć do końca nie jest to najwłaściwsza nazwa. Według niektórych definicji pamięć ejdetyczna może dotyczyć również zapamiętywania dźwięków, a trudno wtedy mówić o tym w kontekście fotografii, czyli obrazie.
Na czy polega ten fenomen?
Osoby z pamięcią ejdetyczną potrafią nawet po 30 sekundach obserwowania jakiegoś zdjęcia, rysunku (bądź po odsłuchaniu skomplikowanego utworu muzycznego) z niemal doskonałą precyzją opowiedzieć czy też odrysować, co widzieli (a w przypadku dźwięków – odtworzyć w postaci zapisu nutowego lub zagrać np. na pianinie). Ludzie ci pamiętają nawet najdrobniejsze elementy, chociaż jednocześnie mogą nie rozumieć w pełni co odtwarzają, np. w przypadku wzoru chemicznego.
Patrząc na fotografię, „skanują” ją oczami, a obraz „wyświetla” im się w głowie. Ale nawet im zdarzają się pomyłki, a zdolność do przytaczania szczegółów blednie po upływie kilku minut.
Obrazy ejdetyczne różnią się pod wieloma względami od zdjęć utrwalonych przez aparat fotograficzny. Zdjęcia oddają obraz dokładnie, w najdrobniejszych szczegółach – natomiast obraz ejdetyczny ukazuje najdokładniej tylko najciekawsze części obiektu.
Chociaż idea pamięci ejdetycznej nie jest nowa, to naukowcy ciągle spierają się, czy rzeczywiście możemy mówić o czymś takim. Chociaż udokumentowano wiele przypadków osób, które mają taką zdolność, to ciągle nie odkryto w pełni, na jakich zasadach ta zdolność funkcjonuje.
Niektórzy badacze uważają, że pamięć ejdetyczna nie jest wrodzoną cechą i że raczej dotyczy ona ludzi, którzy mają większe predyspozycje do pamiętania. Najpierw nieświadomie, a z upływem czasu już świadomie rozwijają pamięć korzystając z mnemotechnik, by maksymalnie wykorzystać swój potencjał intelektualny.
Warto wiedzieć, że taka pamięć nie musi być związana z wysokim ilorazem inteligencji czy innymi nietypowymi zdolnościami. Dodatkowo sytuacje komplikuje fakt, iż wielu sawantów (genialne osoby, które jednocześnie mają pewien stopień upośledzenia), osób z autyzmem czy syndromem Aspergera posiada taką umiejętność.
Ciemniejsza strona pamięci…
Chyba każdy z nas chciałby mieć niezawodną pamięć i pamiętać już na zawsze raz przeczytane informacje. Pamięć ejdetyczna kojarzy się zatem ze świetnym sposobem na osiągnięcie lepszych efektów w nauce czy pracy, jednak warto zobaczyć jej “ciemną stronę”.
Wbrew pozorom ta zdolność może przeszkadzać w codziennym życiu. Pamięć ta działa na takiej zasadzie, że praktycznie nie sposób wprowadzić nowych elementów do wcześniej zapamiętanego obrazu czy obiektu.
Badania pokazały, że pamięć ejdetyczna jest podatna na sugestie i zniekształcenia, a także prawdopodobnie hamuje kreatywność. Zdolność ta bardziej przeszkadza, niż pomaga w myśleniu. Przez nią trudno jest łączyć obrazy w układy czy stosować zapamiętane informacje w nowy sposób. A to nie sprzyja pomysłowości.
Dodatkowo niektóre osoby mogą przez wiele lat pamiętać określone obrazy i tym samym nie mogą się wprost uwolnić się od niego.
Przykłady niezwykłych zdolności
Oczywiście, taka pamięć może być przydatna, o ile nie ma postaci tak silnej, że aż trudno się od tego uwolnić. Lista osób, które podobno miały taką zdolność jest dosyć duża. Wśród nich jest Mozart, który potrafił odtwarzać skomplikowane utwory muzyczne usłyszane tylko raz, a także Theodore Roosevelt, który twierdził, że ma niesamowite umiejętności jeżeli chodzi o pamięć do szczegółów i detali nawet po wielu latach. Znany pisarz fantasy Ray Bradbury lubi podkreślać, że pamięta dokładnie każdy dzień od swoich narodzin.
Pamięć ejdetyczna była badana przez takich psychologów, jak Erich Jaensch i Aleksandr Łurija. Ten ostatni opisywał przypadek jednego ze swoich badanych – Sołomona Szereszewskiego. Był on w stanie zapamiętać bardzo długie ciągi cyfr, liter, słów i odtwarzać je bezbłędnie nawet po 15 latach. Podobnie odtwarzał bardzo złożone wzory matematyczne, nie rozumiejąc ich jednak. Popatrzywszy na planszę liczb przez kilkadziesiąt sekund był w stanie z pamięci odtworzyć każdą kolumnę, wiersz, odtwarzać cyfry od tyłu, ukośnie czy zgodnie z ruchem konika szachowego!
Wśród sawantów [1] wymienia się przede wszystkim nieżyjącego już Kim Peeka – jego postać stała się inspiracją do stworzenia filmu “Rain Man”. Pomimo autyzmu człowiek ten potrafił czytać jednocześnie dwie strony (także przy odwróconej książce). W swoim życiu przeczytał 12 tysięcy książek, z których zapamiętał każdą stronę.
Pamięć ejdetyczna to bez wątpienia niezwykle inspirujący temat, dlatego też wielokrotnie był (i zapewne będzie) wykorzystywany przez pisarzy, scenarzystów i reżyserów (np. serial Monk, gdzie właśnie główny bohater Adrian Monk posiada ową zdolność).
Choć zjawisko pamięci ejdetycznej było wielokrotnie podawane w wątpliwość przez niektórych psychologów, jednak współczesne badania potwierdzają faktyczne jej istnienie.
Pamięć tę można z powodzeniem ćwiczyć, tak by wykorzystać nowe możliwości np. na egzaminie. Proces uczenia polega głównie na próbach zapamiętania maksymalnie wielu szczegółów z danego obrazka w określonym czasie. Pamiętajcie, że 85 proc. informacji zapamiętujemy dzięki zmysłowi wzroku, tylko 10 proc. poprzez zmysł słuchu, zaledwie 5 proc. zawdzięczamy powonieniu, smakowi, dotykowi.
Czas przejść od teorii do praktyki
Jeśli chcecie rozgrzać swoją pamięć koniecznie sięgnijcie po multimedialne ćwiczenia na pamięć, które znajdziecie w programach z serii Akademia Umysłu.
Już teraz wypróbujcie zupełnie ZA DARMO ćwiczenie POSZUKIWANY pochodzące z programu Akademia Umysłu Pamięć 2.
Chcę dowiedzieć się, jak ćwiczyć pamięć > [2]